De Goudvisjongen van Lisa Thompson is één van de prachtigste en meest bijzondere kinderboeken van het jaar. In het boek heeft Matthew, een jongen van 12, een obsessie voor het schoonhouden van zijn lichaam en zijn omgeving. Ook heeft hij een hekel aan het getal 13. En dan verdwijnt op een dag een peuter in de kleine straat waaraan Matthew met zijn ouders woont, de kleinzoon van de buurman, en gaat Matthew ondanks zijn ziekte op onderzoek uit.
Matthew is al een paar weken niet meer naar school geweest en weigert inmiddels ook zijn kamer te verlaten. Hij vermaakt zich met het bestuderen van zijn buren door het raam en denkt niet dat ze het erg vinden. Alleen Jake Bishop van nummer vijf roept soms dingen als ‘mafkees’ en ‘halvegare’ naar Matthew, maar Matthew vindt hem toch ‘een idioot’. De humor in het boek van Lisa Thompson is constant aanwezig en sluimert door het hele verhaal heen, ook al gaat het ook om de psychische problemen van Matthew en de vermissing van de peuter. Een voorbeeld uit het boek:
‘Ik woonde in een stil, lusvormig, doodlopend straatje in een kleine stad vol mensen die zeiden hoe geweldig het was dat ze niet in dat grote, stinkende Londen woonden, maar die vervolgens vrijwel alle ochtenden wanhopig bezig waren er te komen.’
In de straat Chestnut Street staan zeven huizen; zes vrijwel identieke woningen en één bijzondere, oude pastorie waarin de weduwe van de dominee, Oude Nina, woont. Matthews slaapkamer is aan de achterzijde van nummer 9 en daarom vertoeft hij ook vele uurtjes in ‘het kantoor’ aan de voorkant, waarin eigenlijk zijn overleden broertje zou komen te slapen. De belangrijkste gebeurtenissen in de straat worden door Matthew zorgvuldig genoteerd in een schriftje en op een dag noteert hij dat er bezoek is voor meneer Charles – een nogal onverwachte gebeurtenis. Het blijkt zijn dochter te zijn die haar twee kinderen komt brengen voor een logeerpartij bij haar vader en hun nog vrij onbekende opa.
Matthew deelt al zijn gevoelens en geheimen met de lezer en daarom kom je er al snel achter dat hij ‘anders’ is dan andere kinderen van zijn leeftijd. Hij kent zijn kamer zo nauwgezet dat hij elk detail kan beschrijven. En onder zijn bed staat een doos met latex handschoentjes. Hij praat soms zelfs tegen een stukje behang dat iets weg heeft van een leeuw. Hij weet zelf heel goed dat hij ‘anders’ is en omdat hij zoveel deelt, begrijp je heel goed hoe moeilijk dit voor hem is. Hij heeft een dwangneurose en door dit boek te lezen ervaar je van binnenuit hoe het is om smetvrees te hebben en bang te zijn voor een bepaald nummer.
De logeerpartij van de twee kinderen bij hun opa begint meteen al opvallend: zus Casey duwt haar jongere broertje Teddy in de vijver. Matthew ziet het gebeuren en waarschuwt meneer Charles door hard op het raam te bonken. ‘s Avonds is het hoogst waarschijnlijk Casey die tegen zijn muur tikt. Ze wil hem treiteren en heeft ook de naam Goudvisjongen voor hem verzonnen, omdat hij nooit naar buiten komt. Ondertussen proberen de ouders van Matthew hem mee te krijgen naar dokter Kerr om te praten over zijn ziekte. In de wachtkamer bij de dokter komt hij Melody Bird tegen, die ook in Chestnut Street woont en bij hem in de klas zit. Melody is heel eerlijk tegen hem over haar wratten en stuurt hem later een e-mail, zelfs nadat ze hem heeft zien flauwvallen bij de dokter.
In hoofdstuk 9 begint de detective echt: buurjongen Teddy raakt vermist en Matthew is degene die hem voor het laatst heeft gezien. De politie wordt erbij gehaald, er arriveren camerateams in de straat en iedereen is plotseling verdacht. Vanaf dat moment volgen we Matthew in de zoektocht naar Teddy en zet hij langzaam stappen vooruit. Uiteindelijk heeft hij de hulp nodig van een psychotherapeut om zijn verleden te kunnen verwerken, maar het is ook het verhaal rondom Teddy dat hem dit doet realiseren. Ook zien we de andere kanten van de bewoners van de straat. Melody blijkt een fijne vriendin, Jake past zijn oordeel aan en de reden dat Oude Nina zo vreemd doet is nogal onverwacht. De ontknoping van het verhaal zie je in eerste instantie niet aankomen en laat zien dat je mensen pas echt leert kennen tijdens cruciale momenten.
Lisa Thompson heeft met haar debuutroman voor kinderen een origineel en spannend verhaal weten neer te zetten dat constant blijft intrigeren. Door het aanstippen van psychische aandoeningen bij kinderen snijdt ze het thema diversiteit aan, iets dat de laatste jaren aan terrein wint in de literatuur en gelukkig ook in goede boeken voor kinderen. De Goudvisjongen boeit van begin tot eind en leert kinderen over het hebben van een dwangneurose, zonder dat het belerend overkomt. Je volgt Matthew en de buurt en je sluit je bij hun zoektocht aan en wordt ook onderdeel van het geheel. Wie heeft Teddy ontvoerd? Je puzzelt mee met de hoofdpersoon en begrijpt hoe moedig hij moet zijn om buiten dingen te onderzoeken terwijl hij zulke grote angsten heeft. Jake ziet Matthew eerst als een ‘freak’, maar hoe meer hij met hem omgaat, des te vriendschappelijker ze met elkaar omgaan. Melody is een meisje dat ook haar eigenaardigheden heeft en daarmee laat zien dat iedereen wel ‘iets’ heeft en dat je daar open over kunt zijn.
Door je te verdiepen in een karakter dat ‘anders’ is, leer je meer over de wereld om je heen. Je bekijkt de wereld van De Goudvisjongen vanuit zijn perspectief en daarom voel je meteen sympathie voor hem en geen afschuw, zoals vele mensen om hem heen dat juist wel ervaren. ‘Anders zijn’ stoot vaak af, maar door je erin te verdiepen wordt het juist begrijpelijk. Het boek doet denken aan de Young Adult-roman Schildpadden tot in het oneindige van John Green dat ook gaat over hoe het is om te leven met een dwangneurose. Dit boek is net zo goed, maar juist geschreven voor kinderen en in de vorm van een spannende detective gegoten. Door de spanning en de humor van het boek wordt het lastige onderwerp behapbaar voor kinderen en zullen ze begrijpen dat alle kinderen kind willen zijn en niet ‘anders’ dan anderen, net zoals Matthew dat wil.
Na het lezen van De Goudvisjongen kun je niet anders concluderen dan dat je meer wilt lezen van de talentvolle, Engelse schrijfster Lisa Thompson en volgend jaar verschijnt gelukkig al haar nieuwe boek De Nachtlantaarn in het Nederlands.
Titel: De Goudvisjongen
Auteur: Lisa Thompson
Uitgeverij: Meis & Maas
ISBN: 9789030503316
Voor kinderen vanaf 10 jaar.
Lees ook:1989 (Time Travel Girl 1) – Susanne Wittpennig
Lees ook:De Skyllers (De Nedergrim 2) – Matthew Jobin
Lees ook:Het lot – Jennifer E. Smith
Lees ook:Het spannende kermisverhaal van Pieter Konijn – Emma Thompson
Lees ook:Disco – Matthew Van Fleet